تغذیه با شربت

کلنی ها در کندو و در تمام طول سال باید ذخیره غذایی کافی داشته باشند. کمبود ذخیره غذایی را می توان با جمع آوری مجدد از گل ها یا غذاهای جانشین تأمین نمود. زنبوران پیر فقط با خوردن عسل می توانند به زندگی خود ادامه دهند، ولی لاروها به غذا و مقدار زیادی آب نیاز دارند. زنبوران پرستار غذا دهنده به لاروها باید به آب و گرده دسترسی داشته باشند. در طول سال شهد کافی و آب مورد نیاز به داخل کند حمل می شوند ولی در اوایل بهار بعضاً چنین نیست. لذا در کلنی هایی با عسل و گرده کافی و در صورت نبودن آب، پرورش نوزادان محدود میگردد. پیش بینی و تهیه آب دایمی در داخل کندو و یا در نزدیکی زنبورستان اهمیت فراوانی در فصل بهار دارد. در این فصل اغلب زنبورداران شربت رقیقی را که از حل کردن شکر در همان وزن آب به نسبت یک به یک یا یک کیلوگرم شکر با یک لیتر آب تهیه کرده و زنبوران را تغذیه میکنند و شربت تهیه شده میتواند با شربت خوری های مختلف موجود در بازار در اختیار زنبوران قرار داده شود.

کانی های قوی که دارای شهد و گرده کافی می باشند در شرایط معمولی نیازی به شربت ندارند و آنها بهتر است در فصل پاییز با مقدار زیادی از شربت شکر به نسبت ۳ به ۵ ( آب ۳ لیتر و شکر ۵ کیلوگرم) تغذیه شوند. ولی به هر حال تغذیه با شربت برای کلنی های ذیل ضروری است. ضمناً حجم محلول یک کیلوگرم شکر با یک لیتر آب برابر ۱٫۶ لیتر و ۵ کیلوگرم شکر با ۳ لیتر آب برابر ۸ لیتر میباشد که لازم است در موقع تهیه شربت برای کندوها در نظر گرفته شود.

• برای کلنی هایی که ذخیره غذایی کافی ندارند.
• برای کلنی هایی که به تازگی در کند و مستقر گردیده اند.
• در صورت ظهور سرمای نابه هنگام و در موقع پرورش نوزادان

البته به عوض برای تغذیه با شربت میتوان شانهای عسل را در کندو قرار داد و این یک روش معمولی برای تغذیه زنبوران پاکتی در فصل بهار میباشد. همچنین میتوان از غذای خشک یک قسمت عسل و چهار قسمت پودر شکر نیز استفاده نمود.

( نکته : در بازار برند ها و محصولات متفاوتی از قبیل شربت های معمولی و شربت های غنی شده و آماده جهت خوراک زنبور وجود دارد، شما می توانید در فروشگاه اینترنتی شهنای اقدام به بازدید و خرید شربت ساده پروبی و شربت غنی شده پروبی کنید)

تغذیه با گرده و جانشینان گرده

در مناطق معتدله زمانی که کلنی در حال پرورش نوزادان میباشد زنبوران به طور مستمر گرده جمع آوری میکنند. تعداد زیادی از گیاهان گل دار در سراسر فصل فعالیت کلنی و در زمان پرورش نوزادان گرده تولید میکنند اما در بعضی از نواحی که زمینها به صورت انبوه مورد استفاده کشاورزان قرار میگیرند گیاهان گلدار طبیعی به اندازه ای محدود میشوند که نمی توانند گرده مورد نیاز زنبوران را تأمین نمایند در چنین مواقعی زنبورداران می توانند کلنی ها را با گرده هایی که قبلاً زنبوران جمع آوری کرده و ذخیره نموده اند تغذیه نمایند. ضمناً همه گرده های گیاهان به طور مساوی مورد استفاده زنبوران قرار نمیگیرند در صورت نداشتن گرده طبیعی کافی آنها میتوانند از جانشین گرده استفاده کنند و یا مخلوطی از گرده و مواد جانشینی تهیه نمایند. موادی که به عنوان جانشین گرده تهیه میشوند باید پروتیین ها، لیپیدها، عناصر معدنی و ویتامین های موجود در گرده طبیعی را داشته باشند و بتوانند نظر زنبوران پرستار را جلب کرده و توسط آنها مورد تغذیه قرار گیرند. وجود مواد قندی در جانشین گرده زنبوران را بیشتر جلب میکند ولی آن تنها عامل نمیباشد. جانشین گرده و مواد تکمیلی معمولاً در داخل کندو گذاشته شده و مورد تغذیه زنبوران قرار میگیرند. جانشین گرده را به صورت کلوچه ای در آورده و در نایلون، پلاستیک یا کاغذ مومی گذاشته و در روی شانهای کندو قرار میدهند و بدین ترتیب از خشک شدن آن جلوگیری مینمایند. چنان که آنها به صورت پودری در بیرون گذاشته شوند زنبوران نخواهند توانست همه پودرهای خشک شده را در کیسه گرده جمع آوری کرده و به داخل کند و انتقال دهند.
فرمولهای متفاوتی برای تهیه جانشین گرده وجود دارند و در کشورهای مختلف بر اساس ارزش غذایی و ارزان و مناسب بودن آنها مورد استفاده قرار میگیرند به عنوان مثال، مخمر آبجو، پودر سویا، شیر خشک بدون چربی، زرده تخم مرغ و تخم مرغ خام برای تغذیه زنبوران مورد استفاده قرار میگیرد. در سواحل کانادا ارزان ترین منبع پروتیین غذای ماهی است که با موفقیت به وسیله چالمرس در سال ۱۹۸۰ و همچنین نلسون در سال ۱۹۸۲ مورد آزمایش قرار گرفته اند. انواع مختلفی از مواد جانشین گرده در بازار به فروش می رسند ولی اغلب ترکیبات آنها مشخص نمی باشد.

در سال ۱۹۸۰ گوجمرک، کلوچه ای از مخلوط کردن گرده و پودر سویا و یا مخمر آبجو به نسبت یک به سه و شربت تهیه نمود همچنین میتوان غذای ماهی، مخمر آبجو و شکر را به نسبت ( ۲٫۵ و یک و یک) با آب مخلوط کرده و به صورت کلوچه در آورد. مخلوط فوق عسل را بدبو یا فاسد نمیکند جانشین گرده دیگری که در مؤسسات پرورش تجاری مورد استفاده قرار دارد از مواد ذیل تشکیل گردیده است:

1.  پودر شکر یک کیلوگرم
2. عسل ۵۰ گرم
3. پودر سویا ۲۰۰ گرم
4. مخمر آبجو ۰٫۲۵ لیتر
5. شیر خشک کم چربی کمتر از ۲٫۵ درصد، ۲۵ گرم
6. سرکه ۰٫۰۰۵ لیتر
7. آب ۰٫۲ لیتر

دارو به مقدار مورد نیاز و برای تهیه آن به شرح زیر عمل می شود:

الف) پودر شکر، آرد سویا، شیرخشک و دارو را با هم مخلوط کرده و به صورت پودر یکنواختی در می آورند و اگر مخمر آبجو به صورت پودر باشد به مخلوط اضافه میکنند.

ب) آب، عسل و سرکه را با هم مخلوط کرده و ۵۰ تا ۶۰ درجه سانتی گراد دما داده و ضمن به هم زدن به تدریج مخلوط (الف) را به آن اضافه میکنند. اگر مخمر آبجو به صورت مایع بوده باشد در دمای ۵۰ تا ۹۰ درجه سانتی گراد آن را نیز به مخلوط اضافه میکنند و در صورت نبودن مخمر آبجو ممکن است مقداری شیر خشک بدون چربی به آن اضافه شود هنگام ظاهر شدن حباب از مخلوط شعله چراغ را پایین آورده و آنها را ۱۰ الی ۱۵ دقیقه در دمای ۹۰ درجه سانتی گراد نگه داشته و در این مدت نیز مخلوط را به هم می زنند تا حبابها خارج شده و خمیر یکنواختی تولید شود. سپس ظرف را از روی چراغ برداشته و در جای خنک قرار داده و کاغذهای زر ورقی به ابعاد ۱۵ × ۱۰ و یا ۲۵ × ۲۰ سانتی متر تهیه کرده و خمیر را روی آنها می ریزند.

ضخامت خمیر نباید بیشتر از یک سانتی متر بوده باشد. سپس آنها را در داخل یخچال و یا فریزر گذاشته و به تدریج مورد استفاده قرار میدهند.

در صورت داشتن گرده میتوان از فرمول ذیل استفاده نمود:

گرده طبیعی یک قسمت + آرد سویا چهار قسمت + شربت به اندازه مورد نیاز.

این مواد را با هم مخلوط نموده و خمیری تهیه می نمایند که سفت تر از خمیر نان بوده باشد و سپس مخلوط را در اختیار زنبوران طبق روش فوق الذکر قرار می دهند.

برای تکامل هر زنبور ۱۲۰ تا ۱۴۰ میلی گرم گرده مصرف می شود و اگر در کندویی ۱۵۰ هزار زنبور در سال پرورش داده شود برای تکامل آنها مقدار ۱۸ تا ۲۱ کیلوگرم گرده مورد نیاز خواهد بود. یک کلنی قوی در سال ۳۴ کیلوگرم (نان زنبور) و بیش از ۹۰ تا ۱۰۰ کیلوگرم عسل مصرف میکند که نیمی از آنها در فصل بهار خورده میشود یک سلول پر از عسل (برای هر زنبور) و برای تولید یک کیلوگرم زنبور حدود یک کیلوگرم گرده مصرف می شود. زنبوران گرده را جمع آوری و پس از آغشته کردن با ترشحات دهان خویش آنها را در سلول ها ذخیره میکنند و این ماده را نان زنبور می نامند.

( نکته : در بازار برند ها و محصولات متفاوتی از قبیل خمیر های شیرین و کیک گرده آماده جهت خوراک زنبور وجود دارد، شما می توانید در فروشگاه اینترنتی شهنای اقدام به بازدید و خرید کیک گرده پروبی، خمیر شیرین ساده پروبی، خمیر شیرین تیمول دار پروبی و خمیر شیرین غنی شده پروبی، کنید)

برگرفته از از کتاب زنبوران عسل و زنبورداری از جناب آقای استاد عبادالله پیر ایرانی